CEZA MAHKEMESİNDE TANIK/ŞAHİT OLMAK

Ceza Mahkemesinde Tanık Olmak: Tanıklık Hakkı, Yükümlülükleri ve Süreç

Ceza mahkemelerinde tanıklık, adaletin sağlanmasında önemli bir rol oynar. Tanık, bir suçla ilgili gözlemlerini, bildiklerini, duyduklarını veya şahidi olduğu olayları mahkemeye sunarak yargı sürecine katkı sağlar. Tanıklık, ceza davalarında en güçlü delil kaynaklarından biri olarak kabul edilir ve doğru bir şekilde yapılan tanıklık, sanığın suçluluğunu veya suçsuzluğunu ispatlamak adına kritik bir öneme sahiptir. Bu yazıda, ceza mahkemesinde tanık olmanın ne anlama geldiği, tanıklık hakkı ve yükümlülükleri hakkında detaylı bir açıklama yapacağız.

Tanık Olmak Nedir?

Tanıklık, bir kişinin ceza mahkemesi önünde, işlenen bir suçla ilgili olarak sahip olduğu bilgiyi, gözlemleri, duyduklarını veya şahit olduklarını mahkemeye anlatmasıdır. Tanık, suçun işlendiği yer, zaman, suçun failleri ve suçun işleniş şekli hakkında bildiklerini ifade eder. Tanık beyanları, savcılar, savunma avukatları ve mahkeme tarafından değerlendirilerek, suçun aydınlatılmasında yardımcı olur. Ceza mahkemelerinde tanıklar, genellikle sanık lehine ya da aleyhine ifadelerde bulunarak yargılamaya katkı sağlar.

Tanıklık, duruşma sırasında yapılan bir işlem olup, tanığın açık ve gönüllü olarak mahkemeye başvurması gereklidir. Tanıkların, ifadelerinin doğru ve dürüst olmasını sağlamak, adil yargılamanın teminatıdır.

Tanıklık Hakkı ve Yükümlülükleri

Ceza mahkemelerinde tanıklık yapan bir kişi, hem haklara sahip hem de yükümlülükleri bulunan bir bireydir. Tanıklık, yasal bir hak olmakla birlikte, bununla birlikte, tanıklar bazı yasal yükümlülüklere de sahiptir. Bu yükümlülükler ve haklar, hukuk güvenliğinin sağlanması, adli sürecin şeffaflığı ve tanıklığın doğruluğunun sağlanması adına oldukça önemlidir.

Tanıklık Hakkı

1. Tanıklık Yapma Zorunluluğu:

   • Ceza mahkemelerinde tanıklık, yasal bir yükümlülüktür. Tanık, mahkemeye çağrıldığında, doğru bilgi vermek ve mahkemede ifade vermek zorundadır. Tanığın, şahitlik hakkı ve yasal sorumluluğu vardır.

2. Tanıklık Yapmama Hakkı (Susma Hakkı):

   • Her birey gibi tanıklar da bazı durumlarda kendi savunmalarını yapmaktan ya da kendilerini suçlamaktan kaçınabilirler. Türk Ceza Kanunu ve Anayasa çerçevesinde, bir kişi, kendi suçlamasıyla karşılaşmak istemezse, bu hakkını kullanarak susma hakkını kullanabilir.

3. Tanıkların Güvenliği ve Korunması:

   • Tanıkların güvenliği, mahkeme tarafından sağlanır. Tanık, ifadesiyle sanığı veya suçluyu tespit ettiğinde, tehdit veya baskıya uğrama ihtimali ortaya çıkabilir. Tanıklara yönelik koruma tedbirleri alınır ve mahkeme tanığı olumsuz etkileyebilecek durumlardan korumakla yükümlüdür.

Tanıklık Yükümlülükleri

1. Doğru Bilgi Verme Yükümlülüğü:

   • Tanık, mahkemeye doğru ve gönüllü şekilde ifade verir. Tanığın, mahkemeye sunduğu beyanlar, doğru olmalı, yanıltıcı olmamalıdır. Eğer tanık, yanlış beyanlarda bulunursa, hukuki sorumluluğa tabi olur ve cezaî yaptırımlar ile karşılaşabilir. Türk Ceza Kanunu'na göre, yalan beyan veren tanıklar ceza alabilirler.

2. Tanıklığın İfadesi:

   • Tanık, olay hakkında bildiklerini objektif bir şekilde ifade etmekle yükümlüdür. Tanık, sadece gerçekten şahit olduğu olaylar hakkında konuşmalıdır. Tanık, olayı gördüğü, duyduğu veya öğrendiği şekilde anlatmalı ve şahsi kanaatleri ve varsayımlarını mahkemeye aktarmamalıdır.

3. Tarafsızlık ve Bağımsızlık:

   • Tanıklar, mahkemede tarafsız olmalı ve kesinlikle kişisel çıkarlarına veya duygusal yaklaşımlarına göre ifade vermemelidirler. Tanığın görevlerinden biri de, başka kişilerin etkisi altında olmadan, gerçekleri doğru bir şekilde anlatmaktır.

4. Tanıklık Yapılacak Duruşmada Bulunma Zorunluluğu:

   • Tanık, mahkemeye çağrıldığında, tanıklık yapma zorunluluğu vardır. Tanıklar, mahkemede hazır bulunarak ifadelerini verebilirler. Tanık mazeretsiz bir şekilde duruşmada bulunmazsa, haklarında yasal işlem başlatılabilir. Bu, mahkemenin düzeni ve yargılamanın etkinliği için son derece önemlidir.

Tanık Olma Süreci

Tanık olma süreci, mahkemede başlar ve ceza yargılaması esnasında belirli adımları takip eder. Tanıkların duruşmada dinlenmesi, mahkemenin belirlediği prosedürlere uygun olarak yapılır.

Tanıkların Mahkemeye Çağrılması

1. Tanık Çağrısı:

   • Tanıklar, mahkemeye, savcı veya avukatlar tarafından çağrılabilir. Tanığın ifadesinin alınabilmesi için, mahkemeye bildirilmesi gerekir. Mahkeme, tanığın beyanlarını dinleyebilmek için onun yerini belirler ve davet gönderir.

2. Tanıkların İfadesi:

   • Tanıklar duruşmada ifade verirler. Mahkemede, tanıkların savcı, savunma avukatı ve hakim tarafından soruları sorulur. Tanık, sadece gözlemleri ve bilgileriyle sınırlı olarak ifade verir.

Tanıkların Duruşmada Dinlenmesi

Tanıkların dinlenmesi, mahkemenin denetiminde yapılır. Tanıklar, doğru ifade verdiklerinden emin olmak adına hakim ve savcılar tarafından sorgulanır.

• Savcılar ve Savunma Avukatları Tanıkları Sorgular: Tanık, savcılar tarafından soruşturulabilir, ayrıca savunma avukatı da sanık lehine tanıklık yapacak kişiyi sorgulayabilir. Bu süreçte, tanığın doğru ifade vermesi sağlanır ve sorularına yanıt verilir.

• Tanıkların Mahkemede Hazırlanması: Tanık, ifadesini vermeden önce, avukatlar tarafından tanıklığa hazırlanabilir. Bu, tanığın ifadesini yanlış anlaşılmalara veya yanıltıcı açıklamalara yol açmayacak şekilde vermesini sağlar.

Tanıklık Yapmanın Adli Sonuçları

Tanıklık, adli sürecin önemli bir parçası olmasına rağmen, belirli sorumlulukları da beraberinde getirir. Yanlış beyan veren tanıklar, yasal sorumluluk taşırlar.

• Yalan Tanıklık: Tanık, kasıtlı olarak yanlış beyanda bulunursa, yalan tanıklık suçlamasıyla karşı karşıya kalabilir. Türk Ceza Kanunu, yalan tanıklık için cezai yaptırımlar öngörmektedir.

• Zarar Tazminatı: Tanık, yalan söyleyerek birinin zarar görmesine neden olmuşsa, tazminat sorumluluğu taşıyabilir. Bu, ceza hukuku çerçevesinde, mağdurun zararı karşısında ödenecek bir bedel anlamına gelir.

Sonuç

Ceza mahkemesinde tanıklık yapmak, bir kişinin hukuki sorumluluk taşıdığı ve adil yargılama sürecine katkı sağlamak için önemli bir rol oynadığı bir işlemdir. Tanıklar, suçların aydınlatılmasında, sanığın suçluluğu veya suçsuzluğunun belirlenmesinde önemli katkılar sağlarlar. Ancak tanıkların, doğru ifade vermeleri, adli yükümlülüklerini yerine getirmeleri ve yalan beyan vermemeleri gerekmektedir. Tanıklık hakkı, adaletin sağlanması için gereklidir, ancak tanıkların da hukuki sorumluluk taşıdığı bir süreçtir.

Av. Yakup YIKILMAZ

Tel: +90 552 406 51 50