ADLİ ARAMA KARARI NEDİR?

Adli Arama Kararı: Hukuki Çerçeve ve Ceza Avukatı Açısından Değerlendirme

Adli arama kararı, suç işlendiğine dair kuvvetli şüphe bulunan hallerde, delil elde etmek, şüphelileri yakalamak ve soruşturmayı derinleştirmek amacıyla verilen bir karardır. Ceza hukuku açısından, adli aramalar belirli usul ve esaslara tabidir. Ceza avukatı, müvekkilinin haklarının korunmasını sağlamak, hukuka aykırı delil elde edilmesini engellemek ve yargı sürecinin adil bir şekilde işlemesini sağlamak adına adli arama kararlarını titizlikle incelemelidir.

Bu makalede, adli arama kararı nedir?, nasıl alınır?, hangi durumlarda verilir?, hangi yerlerde uygulanabilir?, adli arama ile önleme araması arasındaki farklar ve adli aramanın hukuki dayanakları konularını detaylı bir şekilde ele alacağız.

1. Adli Arama Kararı Nedir?

Adli arama kararı, suç işlendiğine dair makul ve kuvvetli şüphe bulunan hallerde, şüphelilerin, mağdurların veya üçüncü kişilerin üzerlerinde, araçlarında, konutlarında veya işyerlerinde delil aramak amacıyla yapılan bir işlemdir. Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) uyarınca, adli aramalar ancak belirli yasal dayanaklarla yapılabilir.

Örneğin, uyuşturucu ticareti yaptığı iddia edilen bir şahsın evinde, savcılık tarafından verilen adli arama kararı ile arama yapılabilir. Bu arama sırasında uyuşturucu maddeler, satış için kullanılan materyaller ve delil niteliği taşıyan diğer unsurlar aranır. Ceza avukatı, bu aramanın hukuka uygun yapılıp yapılmadığını denetler ve müvekkilinin haklarının ihlal edilmemesi için gerekli itirazları yapar.

Adli arama kararları, kişisel hakları doğrudan etkilediği için mutlaka kanuni dayanaklarla alınmalıdır. Keyfi ve hukuka aykırı aramalar, anayasa ve insan hakları ihlali doğurabileceğinden, savunma makamı olarak ceza avukatları bu süreçte önemli bir rol oynar.

2. Adli Arama Kararı Nasıl Alınır?

Adli arama kararının alınması için belirli şartların oluşması gereklidir. Bu şartlar şunlardır:

1. Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması:

   • Bir kişinin suç işlediğine dair yeterli ve inandırıcı delillerin olması gereklidir.

   • Örneğin, şüphelinin telefon görüşmeleri, kamera kayıtları veya tanık ifadeleri delil olarak gösterilebilir.

2. Mahkeme veya Savcı Kararı:

   • Adli aramalar, hakim veya savcı kararı ile yapılabilir.

   • Ev ve işyerlerinde arama yapılabilmesi için hakim kararı şarttır. Ancak, acil durumlarda savcı kararı ile de arama yapılabilir ve bu karar 24 saat içinde hakimin onayına sunulmalıdır​.

3. Aramanın Amacı ve Kapsamı Belirtilmelidir:

   • Arama kararı, hangi suç için verildiği, hangi yerlerin aranacağı ve arama sırasında nelere bakılacağı açıkça belirtilmelidir.

   • Örneğin, bir kişinin evinde yasadışı silah sakladığı şüphesiyle verilen adli arama kararında, yalnızca ilgili suç delilleri aranmalıdır.

4. Aramanın Kolluk Kuvvetleri Tarafından Yapılması:

   • Polis ve jandarma, arama kararını uygulamakla yetkilidir.

   • Arama sırasında şüpheli veya avukatı hazır bulunabilir ve arama tutanağı düzenlenmelidir.

3. Adli Arama Kararı Hangi Durumlarda Verilir?

Adli arama kararı, genellikle aşağıdaki durumlarda verilir:

• Uyuşturucu ticareti ve kaçakçılığı şüphesi: Kişinin, uyuşturucu veya kaçak mal bulundurduğuna dair kuvvetli deliller varsa adli arama kararı alınabilir.

• Silah kaçakçılığı veya yasa dışı silah bulundurma: Bir kişinin, silah veya patlayıcı madde sakladığına dair ihbar veya delil olması halinde adli arama yapılabilir.

• Organize suçlar ve terör faaliyetleri: Örgütlü suçlar kapsamında, suç unsurlarını ortaya çıkarmak için şüpheli kişilerin veya örgüt üyelerinin evlerinde, işyerlerinde veya araçlarında adli arama yapılabilir.

• Hırsızlık ve dolandırıcılık soruşturmaları: Hırsızlık veya dolandırıcılık suçlarından şüpheli kişilerin suç delillerini sakladıkları düşünülüyorsa, mahkeme tarafından adli arama kararı verilebilir.

4. Adli Arama Kararı İle Nereler Aranabilir?

Adli arama kararıyla aşağıdaki alanlarda arama yapılabilir:

1. Şüphelinin Üstü ve Kıyafetleri:

   • Kişinin üzerinde suç unsurlarının bulunması şüphesiyle yapılan aramalardır.

   • Örneğin, bir kişinin uyuşturucu ticareti yaptığı şüphesiyle, üzerindeki giysi ve eşyalarının aranması adli arama kapsamında olabilir.

2. Şüphelinin Aracı:

   • Suç delillerinin araçta saklandığına dair makul şüphe olması halinde, araç araması yapılabilir.

   • Örneğin, bir terör şüphelisinin aracında bomba veya yasa dışı silah bulundurduğuna dair ihbar üzerine yapılan aramalar adli arama kapsamındadır.

3. Şüphelinin Evi veya İş Yeri:

   • Ev ve işyerleri ancak mahkeme kararı ile aranabilir.

   • Örneğin, vergi kaçakçılığı suçundan şüpheli olan bir şirket sahibinin ofisinde, bilgisayarları ve muhasebe defterleri üzerinde arama yapılması mümkündür​.

4. Dijital Cihazlar ve Telefonlar:

   • Dijital suçların artmasıyla birlikte, telefon ve bilgisayarlar da adli arama kapsamında değerlendirilmektedir.

   • Örneğin, siber suçlardan dolayı bir kişinin bilgisayarında çocuk istismarı materyali sakladığı şüphesiyle yapılan aramalar adli arama kapsamına girer.

5. Adli Arama ile Önleme Araması Arasındaki Farklar

Adli arama ile önleme araması birbirinden farklıdır ve bu farklar hukuki sonuçlar açısından çok önemlidir:

Kriter	Adli Arama	Önleme Araması
Amaç	Suç işlendikten sonra delil toplamak ve suçluyu yakalamak	Suç işlenmeden önce suçun önlenmesi amacıyla yapılır
Kararı Kim Verir?	Hakim veya savcı	Mülki amir veya kolluk kuvvetleri
Nerelerde Yapılabilir?	Ev, işyeri, araç, dijital cihazlar, şüphelinin üstü	Genel kamuya açık alanlar ve belirli yerler
Hukuki Dayanağı	Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK)	Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu (PVSK)
Mahkeme Onayı	Gerekli	Genellikle gerekmez

Sonuç

Adli arama kararı, suç işlendikten sonra delil toplamak ve suçun faillerini tespit etmek amacıyla yapılan bir arama türüdür. Ceza avukatı, müvekkilinin haklarını korumak ve hukuka aykırı bir arama yapılmasını engellemek için süreci titizlikle takip etmelidir. Adli aramalar, yalnızca mahkeme kararı veya acil durumlarda savcı onayı ile yapılabilir ve kişisel hakları doğrudan etkilediği için hukuk çerçevesinde gerçekleştirilmesi zorunludur.

Av. Yakup YIKILMAZ

Tel: +90 552 406 51 50